Παράλληλο νόμισμα, βλέπει το ινστιτούτο Bruegel - Τα IOUs στο προσκήνιο

Η ιδέα της θέσπισης ενός παράλληλου νομίσματος στην Ελλάδα έχει κάνει  μία δυναμική επάνοδο καθώς η χώρα  αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας.

Τι διακυβεύεται: Δεδομένου ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει θέμα ρευστότητας, η ιδέα της θέσπισης ενός παράλληλου νομίσματος το οποίο να χρησιμοποιείται για ορισμένες εγχώριες συναλλαγές - διατηρώντας το ευρώ τόσο στην αποτίμηση των υπαρχουσών καταθέσεων όσο και στις διεθνείς συναλλαγές έχει κάνει ένα δυναμικό comeback. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν ιστορικά παραδείγματα παράλληλων νομισμάτων, η ανάλυση της ιδέας παραμένει στα σπάργανα. Είναι ασαφές το εάν και πώς θα μπορούσε κανείς να βρει σωστούς μηχανισμούς εισαγωγής ενός τέτοιου νομίσματος, αναφέρουν οι Βiagio Bossone και Marco Cattaneo.

Όπως οι ίδιοι  αναφέρουν ωστόσο η ελληνική κυβέρνηση όσο  και η ΕΚΤ λαμβάνουν υπόψη τη δυνατότητα για την έκδοση ενός παράλληλου εγχώριου νομίσματος  προκειμένου να πληρώσουν κρατικές δαπάνες, συμπεριλαμβανομένων των μισθών των συντάξεων , κ.λπ. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί όπως αναφέρεται μέσα στις επόμενες εβδομάδες, καθώς η Ελλάδα αντιμετωπίζει σοβαρή έλλειψη ρευστότητας.

 Ένα νέο εγχώριο νόμισμα θα βοηθήσει τη χώρα να κάνει τις πληρωμές στους δημοσίους υπαλλήλους και τους συνταξιούχους, απελευθερώνοντας  συγχρόνως τα ευρώ που απαιτούνται για να πληρώσει τους πιστωτές.

Ο Ludwig Schuster αναφέρει ότι η ιδέα των παράλληλων νομισμάτων συζητήθηκε πριν από τη δημιουργία του ευρώ. Μάλιστα κατά τη δημιουργία του ευρώ είχε συζητηθεί αυτό το παράλληλο νόμισμα  να λειτουργεί συμπληρωματικά των άλλων εγχώριων νομισμάτων. Ωστόσο στη συνέχεια αποφασίστηκε διαφορετικά.

Ο John Cochrane γράφει ότι στις σύγχρονες χρηματοπιστωτικές αγορές, η χώρα δεν χρειάζεται καν δικαίωμα για να τυπώσει παράλληλο νόμισμα.  Η Ελλάδα π.χ. μπορεί να εκδώσει έναν περιορισμένο αριθμό  ομολόγων μηδενικού τοκομεριδίου τα λεγόμενα IOUs.

 Ο Gavyn Davies αναφέρει ότι στα IOUs  δεν θα δοθεί η ιδιότητα του  επίσημου νομίσματος καθώς κάτι τέτοιο αντίκειται στις συνθήκες ενώ ο Γιάνης Βαρουφάκης έχει αναφέρει πως το μεγάλο πλεονέκτημα των συστημάτων αυτών είναι ότι δημιουργούν μια πηγή ρευστότητας για τις κυβερνήσεις που είναι έξω από τις αγορές ομολόγων, δεν περιλαμβάνουν  τις τράπεζες και βρίσκονται έξω από τους περιορισμούς που επιβάλλονται από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα.

 

Με δύο τρόπους

 

Ο Biagio Bossone και Marco Cattaneo σημειώνουν πως η εισαγωγή ενός ελληνικού παράλληλου νομίσματος θα μπορούσε να συντελεσθεί με δύο τουλάχιστον τρόπους. Ο πρώτος τρόπος θα ήταν η Ελλάδα να εκδώσει IOUs, δηλαδή, υποσχόμενη πως θα καταβάλει στους κομιστές των ευρώ (σε αυτούς που χρωστάει εγχωρίως δηλαδή)  την οφειλή σε μια μελλοντική και συγκεκριμένη ημερομηνία.

Ο δεύτερος τρόπος  είναι θεσμοθετήσει πιστοποιητικά φορολογικών ελαφρύνσεων και να τα αντιστοιχήσει με οφειλές  των εργαζομένων και των επιχειρήσεων. Τα πιστοποιητικά αυτά θα έδιναν στον κάτοχό τους ισοδύναμη μείωση φόρου για  μελλοντικές οφειλές φόρου. Τούτο ισοδυναμεί με τιτλοποίηση μελλοντικών φορολογικών υποχρεώσεων.

Συνδυαστικά για την προστασία των ισολογισμών των τραπεζών, οι εθνικές αρχές θα μπορούσαν να φορολογήσουν την απόσυρση των καταθέσεων και τις μεταφορές χρημάτων στο εξωτερικό κατά το ποσοστό της έκπτωσης των νέων μέσων πληρωμής σε ευρώ στην αγορά.

Ο Thomas Mayer αναφέρει  ότι το κόστος εργασίας θα υπολογίζεται εν μέρει σε ευρώ και εν μέρει σε άλλο παράλληλο νόμισμα αυξάνοντας την ανταγωνιστικότητα ενώ θα βοηθήσει ιδιαιτέρως τις  εξαγωγικές βιομηχανίες εντάσεως εργασίας όπως ο τουρισμός.

 

Παραδείγματα

Ο Thomas Mayer γράφει ότι υπάρχουν ιστορικά παραδείγματα που παράλληλο νόμισμα εισήχθη σε περιόδους οικονομικής πίεσης σε κάποιες οικονομίες , μόνον  όμως για να εξαφανιστεί αργότερα. Για παράδειγμα, στην Καλιφόρνια το 2009 καταβλήθηκε το χρέος σε IOUs που κυκλοφόρησε προσωρινά ως παράλληλο νόμισμα με το δολάριο. Στο ίδιο  πλαίσιο  υπάρχει εμπειρία και στις επαρχίες της Αργεντινής  κατά τη διάρκεια της κρίσης του χρέους της το 2001. Αλλά αυτό ήταν μόνο το προοίμιο  αφού η Αργεντινή στη συνέχεια εγκατέλειψε το σύνδεσμο της συναλλαγματικής της ισοτιμίας πέσο-δολαρίου και εισήγαγε έναν μηχανισμό κυμαινόμενων συναλλαγματικών ισοτιμιών για το νόμισμά της.

Ο  Biagio Bossone και Marco Cattaneo γράφουν ότι καμία από αυτές τις προσπάθειες που αναφέρθηκαν δεν πραγματοποιήθηκε σε αρκετά μεγάλη  κλίμακα για την επιτυχή αντιμετώπιση του προβλήματος της ανταγωνιστικότητας, και σίγουρα δεν έχουμε παράδειγμα στο πλαίσιο μιας νομισματικής ένωσης.

JP Koning γράφει το εγχείρημα δεν είναι απλό. Μια προσπάθεια να καταστούν τα ΙΟU περισσότερο αποδεκτά στο εμπόριο με τον καθορισμό ενός συντελεστή μετατροπής ένα προς ένα με το ευρώ θα οδηγήσει σε βραχυκύκλωμα της προσπάθειας  αφού ο καθένας θα επιχειρεί να μετατρέψει τα ΙΟU σε ευρώ. Με μία μεταβλητή ισοτιμία από την άλλη η προσπάθεια να καταστούν μέσα ανταγωνιστικά θα  αποτύχει  γιατί θα υπάρξει πληθωρισμός IOU.

O Tyler Cowen αναφέρεται σε πρόβλημα αξιοπιστίας που μπορεί να ανακύψει από την έκδοση IOU. Η επιβολή του θα μπορούσε να προκαλέσει στους καταθέτες την αίσθηση πως τα χρήματά τους μπορεί να μετατραπούν σε ένα άλλο νόμισμα και να οδηγήσει σε αναλήψεις .

 

http://http://www.bruegel.org/nc/blog/detail/article/1638-the-economics-of-parallel-currencies/?utm_content=buffer476de&utm_medium=social&utm_source=twitter.com&utm_campaign=buffer+(bruegel)