Προσοχή στην τουρκική κρίση-Στα χνάρια της Συρίας η διχασμένη Τουρκία του Ερντογάν;

Γράφει ο Νίκος Χειλαδάκης

Δημοσιογράφος - Συγγραφέας - Τουρκολόγος

Στην ομιλία που έκανε σήμερα το πρωί, 2/6, ο Τούρκος πρωθυπουργός Ταΐπ Ερντογάν στην Ένωση Ρουμελιωτών, (δηλαδή Τούρκων Βαλκάνιων), και ενώ η Τουρκία είχε περάσει μια φρικτή νύχτα με διαδηλωτές να συγκρούονται με δυνάμεις ασφαλείας σε δώδεκα περίπου πόλεις σε όλη την χώρα, επιτέθηκε με σφοδρότητα κατά της Ελλάδας που την κατέκρινε για την στάση της στο αδελφό έθνος της «Μακεδονίας» και τόνισε πως προειδοποίησε τους Έλληνες πολιτικούς ότι η πολιτική τους κρατά όμηρο τους «Μακεδόνες». Δηλαδή μέσα στον τουρκικό ορυμαγδό θυμήθηκε να καταγγείλει εμάς για «προκλητική» συμπεριφορά.

Χτες όπως έγινε γνωστό όλη την μέρα δυο τουρκικά πολεμικά πλοία λίγες μόλις μέρες μετά από την έντονη επίδειξη δύναμης των Τούρκων στο Αιγαίο με την πρωτοφανή σε συμμέτοχη στρατιωτικών δυνάμεων άσκηση Deniz Kurdu, έκαναν κρουαζιέρα κοντά στο Σούνιο. Η πρόκληση αυτή ήταν η πολλοστή μέσα στον χρόνο και δείχνει πως τα παραμύθια της ελληνοτουρκικής φιλίας είναι απλά παραμυθία για τους κοιμισμένους.

Η μεγάλη ελληνοτούρκικη κρίση το 1996 στα Ίμια που είχε φέρει τις δυο χώρες στα πρόθυρα του πολέμου, είχε γίνει ενώ στην Τουρκία υπήρχε μια μεγάλη πολιτική κρίση. Υπήρχε τότε διαμάχη μεταξύ των πολίτικων Τσιλέρ, Γιλμάζ, Ετσεβίτ, με τους στρατηγούς, ενώ ουσιαστικά στην Άγκυρα δεν υπήρχε κυβέρνηση. Η φιλόδοξη Τσιλέρ τότε ήθελε μια ελληνοτουρκική κρίση για να εδραιωθεί πολιτικά.

Σήμερα η Τουρκία αντιμετωπίζει μια σειρά πολλαπλών προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί από την κρίση στην Συρία και από την συνεχιζόμενη πολιτική «αποκεκμαλοποίησης» του Ερντογάν. Μόλις πριν από δυο εβδομάδες 300 αξιωματικοί παραιτήθηκαν από τον τουρκικό στρατό. Η πολυδιαφημιζόμενη επίλυση του κουρδικού γρήγορα άρχισε να συναντά πολλά εμπόδια καθώς η αντίληψη των δυο πλευρών για την προώθηση της είναι τελείως διαφορετικές. Ακόμα και η προσέγγιση με το Ισραήλ έχει «κολλήσει», όπως έχουν κολλήσει και οι διαπραγματεύσεις για την αποζημίωση των θυμάτων του Μαβί Μαρμαρά από τους Ισραηλινούς. Αλλά το πιο σοβαρό πρόβλημα που έχει ανακύψει τελευταία είναι όλες οι κινήσεις του Ερντογάν υπέρ της επιβολής ενός καθαρά σουνιτικού Ισλάμ στους κρατικούς θεσμούς, γεγονός που έχει εξοργίσει τους Αλεβίτες, μια μειονότητα που πολλοί την ανεβάζουν σε 25 εκατομμύρια. Οι Αλεβήτες έχουν διαφωνήσει ανοιχτά με την πολιτική της Άγκυρας στο Συριακό και φανερά υποστηρίζουν τον Άσαντ.

Όλα αυτά μονό εφησυχασμό δεν πρέπει να μας δημιουργούν. Η τακτική της πρόκλησης ελληνοτουρκικής κρίσης καθώς η Ελλάδα θεωρείται από την Άγκυρα σαν ένας εύκολος αντίπαλος προβάλει για άλλη μια φορά σαν δέλεαρ στα τουρκικά αδιέξοδα. Το πρόβλημα είναι αν στην ελληνική κυβέρνηση έχουν καταλάβει τους κινδύνους από όλες αυτές τις εξελίξεις ή ακόμα βαυκαλίζονται με τις χαζοχαρούμενες ελληνοτουρκικές επαφές που μόνο στάχτη στα μάτια ρίχνουν, ή ακόμα χειρότερα, «εκστασιάζονται» από τις ατέλειωτες συζητήσεις με τις αντιρατσιστικές τους κορώνες.

Πηγή

Όταν προσπαθείς να υπονομεύσεις κάποιον, στο τέλος καταλήγεις να πέσεις στην παγίδα που του έχεις ανοίξει… θα μπορούσε να τροποποιηθεί για την περίσταση γνωστή ελληνική παροιμία, η οποία φαίνεται ότι βρίσκει επιβεβαίωση και εφαρμογή σε όσα βλέπουμε να εκτυλίσσονται τις τελευταίες ώρες στην Τουρκία.
Του Μιχαήλ Βασιλείου
Μια απλή διαμαρτυρία για την αποτροπή κατασκευής ενός εμπορικού κέντρου στην Κωνσταντινούπολη, κατέληξε σε αντικυβερνητική – για να μην πούμε αντικαθεστωτική – διαμαρτυρία, για τα πεπραγμένα της κυβέρνησης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος ξέφευγε όλο και περισσότερο το τελευταίο διάστημα, θεωρώντας την Τουρκία και τους Τούρκους «βιλαέτι» δικό του και των ισλαμιστών ακολούθων του.


Ποτέ δεν κατάλαβε, ότι μια πλειοψηφία που αγγίζει το 50% του πληθυσμού, είναι μια ισχυρότατη πολιτική «προίκα», κυρίως δε όταν η «ατατουρική» αντιπολίτευση είναι διαιρεμένη και το πάλαι ποτέ θεμέλιο του τουρκικού κράτους βρίσκεται κυριολεκτικά υπό διωγμόν, με εκατοντάδες στρατιωτικούς να είναι ήδη ή επικείμενοι ένοικοι φυλακών στην τουρκική επικράτεια, όμως, αυτό το 50% που μένει είναι μια εξίσου πανίσχυρη δύναμη, η οποία υπό προϋποθέσεις βορεί να επαναστατήσει. Εν ολίγοις, όσο μεγαλύτερος είναι ο διχασμός που προκαλεί η πολιτική της μιας πλευράς ή της άλλης, τόσο μεγαλύτερη και πιο βίαιη θα είναι η αντίδραση όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου, αφού προκαλεί συσπείρωση στον αντίπαλο.
Άλλωστε, ο Ερντογάν θα έπρεπε να έχει διδαχθεί από την εμπειρία του, αφού κι αυτός από το κελί της φυλακής όπου τον είχαν ρίξει οι αντίπαλοί του κεμαλικοί, κυρίως οι στρατιωτικοί που φοβόντουσαν μην τον βρουν μπροστά τους, στο τέλος καταλήξαμε να παρατηρούμε μιαν αντιστροφή ρόλων. Πόσο απίθανο είναι να αλλάξουν ξανά αυτοί οι ρόλοι; Ο Ερντογάν ίσως διαπιστώσει ότι το μόνο που θα τον σώσει από την τύχη του Μεντερές θα είναι η Δύση και η πίεση που ασκεί για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αφού οι εποχές έχουν αλλάξει…

Η οργή που βγάζει ο αντιπολιτευόμενος λαός προφανώς και δεν αφορά μόνο ένα κατασκευαστικό έργο. Η αηδία που αισθάνεται μεγάλο μέρος των Τούρκων για τους Ισλαμιστές, είναι ένα γενικότερο φαινόμενο. Αυτό που ξεχείλισε το ποτήρι, μετά από πολλά, ήταν ο νόμος – πλέον – για την κατανάλωση αλκοόλ με τους πρωτοφανείς για τα δυτικά δεδομένα περιορισμούς που εισαγάγει. Και για να υποστηρίξει τη θέση του, ο Τούρκος πρωθυπουργός προέβη σε μεγάλο ολίσθημα: Αναφέρθηκε σε «δυο μεθύστακες» υπονοώντας τον Ατατούρκ και τον Ινονού…

Αυτό αποτέλεσε τη θρυαλλίδα για να επαναστατήσουν οι κεμαλιστές. Οι δηλώσεις που έγιναν είναι πρωτοφανείς, με ευθείες και συγκεκαλυμμένες απειλές. Μέχρι και ότι «έχει ο καιρός γυρίσματα» τον προειδοποίησαν. Αρθρογράφος της Χουριέτ του θύμισε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Ρούσβελτ εκτός από μανιώδης καπνιστής, ζήτησε να πίνει λευκό κρασί στο πρωινό του αντί τσάι και ήθελε και ένα μπουκάλι ουίσκι την ημέρα, ενώ ο Ουίνστον Τσόρτσιλ ήταν ένας ακόμα μέθυσος, όμως έμεινε στην Ιστορία για την προσφορά στην πατρίδα του, όπως και ο Ρούσβελτ. Αντιθέτως, ο Χίτλερ δεν έπινε σταγόνα και δε κάπνιζε, ενώ επέβαλλε και περιορισμούς… Έχει κανείς αμφιβολία για το τι ακριβώς εννοούσε ο αρθρογράφος; Ή θεωρούμε ότι έχει άδικο;
Άλλο ένα θέμα που έχει εξοργίσει τους Τούρκους είναι το ζήτημα της Συρίας, όπου βλέπουν τη χώρα τους να έχει εμπλακεί χωρίς να μπορεί να ξεμπλέξει και επί της ουσίας είναι εκτεθειμένη σε κινδύνους από όλες τις κατευθύνσεις. Ίσως, ενδόμυχα, ο μεγάλος διχασμός που επικρατεί στην Τουρκία ανάμεσα στους κεμαλιστές και τους ισλαμιστές, σε πολλούς να θυμίζει το που έχει καταλήξει σήμερα παρόμοιο μίσος και διχασμός στη Συρία, έστω κι αν τα χαρακτηριστικά διαφέρουν σημαντικά… Υπ’ αυτή την έννοια, όποιος ανοίγει την τρύπα για κάποιον άλλο, πέφτει ο ίδιος μέσα που αναφέραμε στην αρχή…
Παρατηρήσατε ενδεχομένως, ότι δεν πρόκειται να αναφερθούμε σε προοδευτικούς και οπισθοδρομικούς, αφού δεν θέλουμε να συνδέσουμε έννοιες όπως ο «προοδευτισμός» με τις αναθεωρητικές συμπεριφορές της Τουρκίας σε όλα τα μέτωπα, οι οποίες δεν περιορίζονται σε μια από τις δυο παρατάξεις…
Εν κατακλείδι, η Τουρκία, ένα καταφανώς «νευρικό» και άκρως ανασφαλές – δικαιολογημένα – κράτος σε μια κρίσιμη περιοχή της υφηλίου, στην οποία έτυχε να βρίσκεται και η Ελλάδα, έχει όλες τις προϋποθέσεις να τιναχθεί κάποια στιγμή στον αέρα. Όσο στην περιοχή υπάρχουν ηγέτες με την ιδιοσυγκρασία και την πεποίθηση ότι η μοίρα τους έχει τάξει να κάνουν κάτι σπουδαίο για τη χώρα τους (ή μήπως για τον Αλλάχ;) όπως ο Ερντογάν, το αποσταθεροποιητικό δυναμικό στην Τουρκία θα είναι εκρηκτικό και ενδεχομένως δεν θα απαιτείται παρά μία «σπίθα» για να φέρει την καταστροφή.
Όχι ότι δεν θα ελεγχθεί η κατάσταση που δημιουργήθηκε, αλλά υπό την έννοια ότι οι αντιπολιτευόμενοι αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι τα περιθώρια να «κοντύνουν» τον Ερντογάν είναι άρα πολλά.

defence-point