ENRON Corp.: ΤΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΠΟΥ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΕ ΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ

Η Enron Corp. σχηματίστηκε το 1985. Πριν την κατάρρευσή της το 2001, υπήρξε μια ηγέτιδα πολυεθνική εταιρία παραγωγής ενέργειας. Έδρευε στο Houston των Η.Π.Α. και εξειδικευόταν στην κατασκευή και διαχείριση μεγάλων ενεργειακών έργων, όπως εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και αγωγών φυσικού αερίου. Είχε επίσης ισχυρή παρουσία στον τομέα της εκμετάλλευσης κοιτασμάτων αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου. Μόνο στις Η.Π.Α. διαχειριζόταν ένα δίκτυο αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου μήκους περίπου 60.000 χλμ. το οποίο μετέφερε το 20% του φυσικού αερίου των Η.Π.Α. και έτσι η Enron θεωρούνταν ως η μεγαλύτερη εταιρία φυσικού αερίου στις Η.Π.Α..
Το 1994, σύμφωνα με τη λίστα του περιοδικού Fortune, κατατάχθηκε 438η μεγαλύτερη επιχείρηση του κόσμου ενώ το 1995 είχε έσοδα άνω του 9,2δις$ και λειτουργικά κέρδη 944εκατ.$. Η Enron είχε διεθνοποιήσει τις δραστηριότητές της, όσον αφορά τον τομέα των μεγάλων ενεργειακών έργων, σε πάρα πολλές χώρες του κόσμου. Όπως είναι φυσικό έκλεινε διακρατικές συμφωνίες με μεγάλα κράτη όπως η Ινδία, η Κίνα κ.λπ. Μάλιστα κατασκεύαζε το μεγαλύτερο αγωγό φυσικού αερίου στον κόσμο, στο Gasport της Ρωσίας.
Η Enron χρησιμοποίησε τεχνικές δημιουργικής και επιθετικής λογιστικής, ακατάλληλες από τεχνικής άποψης, για να ωραιοποιήσει τις λογιστικές της καταστάσεις αποκρύπτοντας πληροφορίες για τα δανειακά της κεφάλαια. Κατάφερε δηλαδή να αποκρύπτει πληροφορίες σχετικά με τη χρηματοδότησή της μέσω Leasing και Factoring για να παρουσιάσει μια πιο κολακευτική εικόνα στις χρηματοοικονομικές της καταστάσεις και έτσι η μετοχή της να έχει μεγαλύτερη απήχηση στο επενδυτικό κοινό. Τον Αύγουστο του 2001 που το σκάνδαλο βγήκε στη φόρα τα γραφεία λογιστών της αναγκάστηκαν να πληρώσουν πρόστιμα εκατομμυρίων $ για προσπάθεια παραπλάνησης των επενδυτών.
Η Enron όμως αναλώθηκε και σε πολιτικά σκάνδαλα!!! Προσέφερε σημαντικά ποσά στον επικεφαλή των Ρεπουμπλικάνων στο Κογκρέσο και ενίσχυσε οικονομικά την εκστρατεία του George Bush (υπήρξε ο σημαντικότερος χρηματοδότης του!). Αργότερα, το 2000 η Enron ήταν η 12η σε συνεισφορά στην προεκλογική εκστρατεία του George Bush Jr. Επίσης, έπειτα από σωρεία αποκαλύψεων, γνωστοποιήθηκε ακόμα ότι η Enron προσέφερε θέσεις εργασίας σε συγγενείς γερουσιαστών.
H Enron δεν εξαπάτησε μόνο το επενδυτικό της κοινό. Εξαπάτησε ολόκληρο το θεσμό του Χρηματιστηρίου. Η περίπτωσή της όμως απέδειξε περίτρανα ότι: τα οικονομικά στοιχεία των επιχειρήσεων ενδέχεται να ‘μαγειρευτούν’ και να μην ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Εταιρίες-κολοσσοί είναι χτισμένες σε σαθρά θεμέλια και βουτηγμένες ως το μεδούλι μέσα στη διαπλοκή. Ο τύπος φυσικά δεν έλειπε από όλη αυτήν την ιστορία αφού πριν ξεσπάσει το σκάνδαλο συνεχώς ενίσχυε με δημοσιεύσεις τη χρηματιστηριακή αξία της μετοχής.

To Logo της εταιρίας.

http://boutatos.wordpress.com

Ανατομία του νεοφιλελευθερισμού - 53. Το σκάνδαλο Enron

Το σκάσιμο της φούσκας των εταιρειών dot com προκάλεσε ισχυρές αναταράξεις σε ολόκληρο τον κόσμο και, κυρίως, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Από παντού ακούστηκαν οργισμένες φωνές, οι οποίες ζητούσαν την παραδειγματική τιμωρία των υπαιτίων. Τα "αφεντικά" τού συστήματος υποσχέθηκαν κάθαρση, προκειμένου να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών στις αγορές. Όμως, πριν περάσουν έξι μήνες...

Η Enron ιδρύθηκε μόλις το 1985 αλλά μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα αναδείχθηκε σε ενεργειακό κολοσσό: από απόψεως χρηματιστηριακής κεφαλαιοποίησης, έγινε η έβδομη σε μέγεθος επιχείρηση των ΗΠΑ, φτάνοντας από απόψεως τζίρου στην 16η θέση παγκοσμίως. Οι "ειδικοί" αναλυτές και ο διεθνής τύπος την παρουσίαζαν εγκωμιαστικά ως το "νέο εταιρικό μοντέλο" και η χρηματιστηριακή της αξία αυξανόταν με εντυπωσιακό ρυθμό (μέχρι και +90% σε δώδεκα μήνες!). Είναι χαρακτηριστικό ότι το οικονομικό περιοδικό Fortune της απένεμε τον τίτλο τής "πλέον καινοτόμου εταιρείας" επί έξι χρόνια!

Στην ουσία, όπως εξηγεί σε άρθρο του ο Σερζ Χαλιμί, η επιτυχία τής Enron ήταν πολύ περίεργη. "Μέσα σε 10 χρόνια, η Enron ξόδεψε 10 εκατ. δολλάρια σε πολιτικά λόμπυ. Υπήρξε ο βασικός ανάδοχος του Τζωρτζ Μπους τζούνιορ και γενναίος χρηματοδότης των περισσοτέρων μελών τής κυβέρνησής του, μεταξύ των οποίων και του υπουργού δικαιοσύνης Τζων Άσκροφτ" (Σερζ Χαλιμί, "Enron, σύμβολο ενός συστήματος", Le Monde Diplomatique, 08/03/2002). Πράγματι, το λόμπυ τής εταιρείας ήταν εντυπωσιακό: πάνω από 100 μέλη τού Κονγκρέσσου χρηματοδοτούνταν από την Enron για τις εκλογικές τους δαπάνες. Παράλληλα, ο -αντιπρόεδρος πλέον- Ντικ Τσένυ, ως επί κεφαλής τής ομάδας εργασίας για την ενέργεια, καλούσε επανειλημμένα τον πρόεδρο της Enron Κέννεθ Λαίυ να συμμετάσχει στις εργασίες τής ομάδας.

Στην πράξη, η Enron έκανε κάτι σαν...δημιουργική λογιστική: χρησιμοποιούσε πολλές εταιρείες-βιτρίνες, στις οποίες μετέφερε τα ελλείμματα και τα χρέη, ώστε να εμφανίζει διογκωμένα αποτελέσματα. Στόχος αυτής της -έμμεσης- παραποίησης των ισολογισμών της ήταν η αύξηση της ελκυστικότητας της μετοχής της, ώστε να "φουσκώσει" η χρηματιστηριακή αξία τής εταιρείας.

Η απελευθέρωση (δηλαδή, η φρηντμανικής εμπνεύσεως ασυδοσία) της αγοράς πρόσφερε ένα ακόμη όπλο στην Enron, προκειμένου να διογκώσει τα κέρδη της με έναν απλούστατο τρόπο. Η εταιρεία, όντας ανεξέλεγκτη, άρχισε να διακόπτει συχνά την παροχή ρεύματος, με την δικαιολογία ότι δημιουργούνται προβλήματα παραγωγής και διανομής λόγω υπερκαταναλώσεως. Ως "λύση" στο -κατ' ουσία, ανύπαρκτο- πρόβλημα, η εταιρεία αύξησε την τιμή της κιλοβατώρας (σ.σ.: τι πρωτότυπο!). Φυσικά, μετά την αύξηση δεν ξαναπαρουσιάστηκαν προβλήματα.

Μ' αυτά και μ' αυτά, η Enron μεγαλουργούσε. Στο "κόλπο" μπήκε και η Andersen, μια εταιρεία αξιολόγησης η οποία είχε πελατειακή σχέση με την Enron και, συνεπώς, έδινε υψηλή βαθμολογία στην μετοχή της. Οι μικροεπενδυτές, εφησυχασμένοι τόσο από τα πιστοποιητικά τής Andersen όσο και από τα εγκωμιαστικά σχόλια των οικονομικών αναλυτών, χύμηξαν στην μετοχή τής εταιρείας, σπρώχνοντας την τιμή της σε δυσθεώρητα ύψη. Κι όσο η τιμή τής μετοχής σκαρφάλωνε, τόσο αυξάνονταν και τα κολακευτικά δημοσιογραφικά σχόλια. Μόνο που οι μικροεπενδυτές δεν ήξεραν ότι η Enron συνήθιζε να φέρεται με ιδιαίτερη γαλαντομία σε όσους δημοσιογράφους έγραφαν καλά λόγια για δαύτην...

Τελικά, η "φούσκα Enron" έσκασε στις 14 Σεπτεμβρίου 2001, τρεις ημέρες μετά το χτύπημα στους δίδυμους πύργους, οδηγώντας την εταιρεία σε χρεωκοπία. Μαζί της, έσβησε από τον χάρτη και η Andersen, η οποία πιάστηκε να έχει καταστρέψει πάνω από έναν τόννο έγγραφα που πιστοποιούσαν την υπόγεια διασύνδεσή της με την Enron. Και μαζί της, καταστράφηκαν και 4.000 εργαζόμενοι, οι οποίοι όχι μόνο έμειναν άνεργοι αλλά έχασαν και την περιουσία τους, μιας και μεγάλο τμήμα των αμοιβών τους απετελείτο από μετοχές της εταιρείας που ξέμειναν στα χέρια τους επειδή, βάσει εσωτερικού κανονισμού, απαγορευόταν να τις πουλήσουν (φυσικά, τα "μεγάλα κεφάλια" είχαν φροντίσει να "ξεφορτώσουν" έγκαιρα).

Η αποκάλυψη του σκανδάλου κατακρήμνισε την μετοχή τής Enron στα 70 σεντς, ενώ στις αρχές τού 2001 είχε σκαρφαλώσει στα 83 δολλάρια. Αυτή η κατάρρευση οδήγησε στην απόγνωση και χιλιάδες εργαζόμενους και συνταξιούχους, όχι επειδή οι μετοχές που κατείχαν κατάντησαν κουρελόχαρτα αλλά επειδή είχαν επενδύσει τις συντάξεις τους (ή, έστω, το μεγαλύτερο μέρος τους) στην Enron: σχεδόν τα δύο τρίτα του χρηματιστηριακού ενεργητικού τής εταιρείας είχαν αποκτηθεί από συνταξιοδοτικά και αμοιβαία κεφάλαια(*).

Όταν κατακάθησε ο μπουχός από το σώριασμα της Enron, οι μέτοχοι μετρούσαν ζημιές 68 ολόκληρων δισεκατομμυρίων. Στην δίκη που ακολούθησε, ο πρόεδρος Κέννεθ Λαίυ καταδικάστηκε σε φυλάκιση 45 ετών (σημ.: ο Λαίυ πέθανε από ανακοπή μόλις ακούστηκε η ετυμηγορία) και ο διευθύνων σύμβουλος Τζέφφρυ Σκίλινγκ σε φυλάκιση...185 ετών. Η υπερασπιστική γραμμή των κατηγορουμένων επέμεινε μέχρι τέλους ότι η εταιρία ήταν υγιέστατη και η πτώση της οφειλόταν στον πανικό που δημιουργήθηκε στις αγορές. Αξίζει δε να σημειώσουμε ένα ενδιαφέρον στιγμιότυπο αυτής της δίκης: όταν ένας από τους συνηγόρους τού Λαίυ αναρωτήθηκε "από πότε η πτώχευση αποτελεί αδίκημα;", εισέπραξε ως απάντηση "από τότε που η πτώχευση αποτελεί συνέπεια εκτεταμένης απάτης".

Όπως η "φούσκα dot com", για την οποία μιλήσαμε χτες, έτσι και το "σκάνδαλο Enron" προσφέρει εξαιρετικής σπουδαιότητας συμπεράσματα για το πού οδηγεί η απελευθέρωση-ασυδοσία, την οποία ευαγγελίζονται ο Φρήντμαν και τα "παιδιά" του. Όμως, φαίνεται ότι το κυνήγι τού κέρδους δεν έχει καμμία σχέση με οποιαδήποτε σύνεση και κανένα πάθημα δεν γίνεται μάθημα μπροστά στο όνειρο του γρήγορου και εύκολου πλουτισμού. Εκείνοι δε που πίστευαν ότι μόνο "αμερικανάκια" θα μπορούσαν να πάθουν καζίκια τύπου Enron, διαψεύσθηκαν οικτρά μέσα σε μια διετία: αν τα "αμερικανάκια" είχαν την Enron, οι ευρωπαίοι είχαν την Parmalat...



(*) Η ιστορία θυμίζει τα όσα αποκαλύφθηκαν πριν λίγα χρόνια στην Ελλάδα, σ' εκείνο το ωραίο παραμύθι με τους "κουμπάρους" και τα "τοξικά ομόλογα", το οποίο ταρακούνησε τα ασφαλιστικά μας ταμεία. Μόνο που το αμερικανικό ιδιωτικοποιημένο σύστημα συνταξιοδότησης δεν έχει ούτε την κάλυψη ούτε την εγγύηση του δημοσίου. Συνεπώς, όσοι αμερικανοί είχαν στηρίξει τις ελπίδες τους για αξιοπρεπή σύνταξη στην απόδοση της Enron, απλώς φαλίρισαν.

 

http://teddygr.blogspot.com

 

Enron ή αλλιώς η μεγαλύτερη χρεοκοπία στην Αμερική, τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα. Χρειάστηκαν 16 χρόνια για να πάει η αξία της Enron από 10 δισεκατομμύρια σε 65 δισεκατομμύρια και μετά μόνο 24 ημέρες για να φτάσει στη χρεοκοπία.
Ο τρόπος με τον οποίο η Enron γιγαντώθηκε και κατέρρευσε έδειχνε ξεκάθαρα οτι υπάρχει κάποιο σκάνδαλο από πίσω. Το ερώτημα είναι τί έγινε, ποιός φταίει για οτι έγινε και πως αυτό μπορεί να αποφευχθεί;
Η αλήθεια είναι οτι αυτή η ιστορία είναι γοητευτική. Πολλοί πιστεύουν οτι είναι γοητευτική επειδή έχει να κάνει με αριθμούς, πολύπλοκες συναλλαγές και κακές εταιρίες αλλά η αλήθεια είναι οτι είναι μία τραγική ιστορία σχετικά με ανθρώπους.
Είναι πολιτική ιστορία επειδή η Enron είχε στηρίξει περισσότερο από όλους τη πρώτη εκλογή του George W. Bush και ο ιδρυτής της Enron είχε στενές σχέσεις μαζί του; Μήπως αυτή ήταν η τακτική όλων των εταιριών άρα δεν έκανε καμία διαφορά και ήταν απλά η απομονωμένη ιστορία μίας μόνο επιχείρησης;
Τα καταστροφικά ελαττώματα της Enron ήταν η περηφάνια, η αλαζονεία, η αδιαλλαξία και η απληστία, χαρακτηριστικά ανθρώπων και όχι εταιριών. Το αποτέλεσμαμ, αυτό που μένει από αυτή την ιστορία είναι οτι 20.000 άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους και χάθηκαν 2 δισεκατομμύρια από συνταξιοδοτικά ταμεία.

Kenneth Lay

Προέρχεται από βαθειά θρησκευόμενη οικογένεια και από μικρός έκανε διάφορες μικροδουλειές και οραματιζόταν πως θα κάνει τον επιχειρηματικό κόσμο αλλά και τη ζωή του καλύτερα. Πήρε PhD στα οικονομικά και από νωρίς ήθελε να απελευθερωθούν οι αγορές αλλάζοντας τους νόμους ειδικά για τις επιχειρήσεις που συμμετέχουν στο χώρο της ενέργειας. Ξεκίνησε να πιέζει τη κυβέρνηση και όποιο πολιτικό μπορούσε ώστε να απελευθερωθεί η αγορά.
Ο Kenneth Lay ίδρυσε την Enron το 1985 και αρχισε να εξαγοράζει άλλες εταιρίες στο χώρο του υγραερίου με σκοπό να εκμεταλλευθεί την επερχώμενη απελευθέρωση της αγοράς από την κυβέρνηση. Άλλωστε η σχέση του Ken Lay με την οικογένεια Bush και πιο συγκεκριμένα τον πατέρα George Bush αλλά και τον George Bush Jr. όσο ήταν κυβερνήτης του Texas ήταν ιδιαίτερα στενή.
Ο George Bush (πατέρας) στήριξε ιδιαίτερα τον Ken Lay στην επέκταση της εταιρείας του μέσα από επιδοτήσεις αλλά και προσφέροντας υποστήριξη για την επέκταση των εργασιών της επιχείρησης.

Το σκάνδαλο Valhalla

Το 1987, δύο traders πετρελαίου της Enron στοιχημάτισαν στη τιμή του πετρελαίου και μάλιστα τα κατάφεραν πολύ καλά. Αυτή ήταν η δουλειά τους άλλωστε αλλά ήταν παράξενο οτι τα στοιχήματά τους ήταν περισσότερο επιτυχημένα από ότι συνήθως και εβγαζαν πολλά λεφτά. Και η εξήγηση ήταν απλή γιατι αυτοί οι traders είχαν στήσει μία απάτη. Το ρίσκο είναι μεγάλο σε αυτή τη δουλειά αλλά ο Kenneth Lay απολάμβανε τα κέρδη του χωρίς να νοιάζεται.
Κανείς δε μπορούσε να εξηγήσει πως βγαίνανε τα λεφτά μέχρι που κάποιος “κάρφωσε” τον πρόεδρο της ερταιρείας, τον Louis Borget. Ο Louis Borget είχε μεταφέρει 300.000 δολλάρια από λογαριασμούς της εταιρείας σε προσωπικούς λογαριασμούς τους. Υπήρχαν λογαριασμοί off-shore, πλαστά βιβλία και όλα τα ίχνη έδειχναν οτι ο Thomas Mastroeni, διευθυντής οικονομικών της επιχείρησης είχε σχέσεις με επενδυτές οι οποίοι δεν υπήρχαν.
Όταν κλήθηκαν στο διοικητικό συμβούλιο στην αρχή παρουσίασαν ψεύτικα στοιχεία και αρνήθηκαν οτι έχουν κάνει κάτι παράνομο. Όμως παραδέχτηκαν οτι έχουν υπεξαιρέσει χρήματα. Ο Kenneth Lay ενημερώθηκε με στοιχεία οτι οι δύο traders όντως έχουν κάνει μεγάλες απάτες, καταστρέφουν στοιχεία και οτι τζογάρουν καθημερινά τεράστια ποσά από τα κεφάλαι της εταιρείας. Και ο Lay το μόνο που αποφάσισε ήταν να ενθαρύνει τους traders να συνεχίσουν αυτή τη παράνομη συμπεριφορά και να συνεχίσουν να τζογάρουν στην αγορά του πετρελαίου αφού μέχρι τώρα αυτή ήταν η μόνη επικερδής δραστηριότητα της εταιρείας.
Πολύ σύντομα τα στοιχήματα των trader δεν απέδωσαν και μάλιστα είχαν τζογάρει όλα τα λεφτά της εταιρείας. Με πολύ έξυπνους χειρισμούς οι άνθρωποι της εταιρείας κατάφεραν να διορθώσουν αυτό το τρομερό λάθος ώστε να μην εκτεθεί ανεπανόρθωτα η εταιρεία.
Όταν η υπόθεση έφτασε τελικά στα δικαστήρια, ο Ken Lay ισχυρίστηκε οτι σοκαρίστηκε από την ανεξέλεγκτη και απερίσκεπτη συμπεριφορά των trader αλλά η αλήθεια είναι οτι γνώριζε πολύ καλά τους κινδύνους και ο ίδιος διάλεξε να ακολουθήσει τη πιο επικίνδυνη πορεία προκειμένου να βγάλει χρήματα, ακόμα και αν είχε παρανομίες και ανήθικα σημεία.

Μεγάλες Ιδέες – Jeff Skilling

Jeff Skilling

Ο Ken Lay είχε τώρα ένα πρόβλημα. Η δραστηριότητα που έβγαζε λεφτά για την εταιρεία του είχε σταματήσει και χρειαζόταν έναν καινούργιο τρόπο για να βγάλει λεφτά. Και εδώ μπαίνει στο παιχνίδι ο Jeff Skilling. Ο Jeff είχε μία εκπληκτική, μεγάλη ιδέα. Άλλωστε του άρεσαν οι μεγάλες ιδέες. Η ιδέα ήταν οτι η εταιρεία δεν έπρεπε να ασχολείται με αγωγούς, σωλήνες και άλλα χειροπιαστά πράγματα  αλλά να μπορούν να εμπορεύονται το φυσικό αέριο σαν ένα οικονομικό προϊόν και να μπορούν να το αγοράζουν και να το πωλούν σαν μία μετοχή στο χρηματιστήριο. Ουσιαστικά μεταμόρφωσε όλη την αγορά του φυσικού αερίου.
Και ο Jeff Skilling έγινε ένας μεγάλος ηγέτης. Άρχισε να μεγαλώνει την ομάδα του και να βγάζει λεφτά και να μεγαλώνει η εταιρεία και να βγάζει περισσότερα λεφτά. Τα πράγματα έγιναν ακόμα πιο μεγάλα όταν η εταιρεία άρχισε να μπορεί να χρησιμοποιεί mark to market λογιστικές μεθόδους.
Ουσιαστικά, με αυτές τις μεθόδους μπορούσαν να ισχυριστούν οτι θα βγάλουν στο μέλλον όσα λεφτά θέλουν, με όποιο τρόπο θέλουν και η εταιρεία ορκωτών λογιστών που χρησιμοποιούσαν, η Arthur Andersen (ορκωτοί λογιστές) απλά έπρεπε να δεχτεί οτιδήποτε έβλεπε στα λογιστικά στοιχεία και να το υποστηρίξει γιατί… απλά έτσι ήταν. Με αυτό το τρόπο, αν ο Skilling και η Enron έλεγαν οτι θα βγάλουν 200.000.000 από μία ιδέα που είχε τότε οι λογιστές το υπέγραφαν και η εταιρεία έδειχνε κέρδη.

http://www.dromologio.gr