είναι το σύστημα με το οποίο κατανέμονται οι βουλευτικές έδρες στα κόμματα, στους συνασπισμούς κομμάτων και στους μεμονωμένους υποψηφίους με βάση τις ψήφους που έλαβαν στις εθνικές εκλογές. Ρυθμίζεται από ειδικό νόμο, που ονομάζεται
. Το ισχύον εκλογικό σύστημα ανήκει στην κατηγορία της
Ο ισχύων εκλογικός νόμος με τις κυριώτερες ρυθμίσεις είναι ο νόμος 3231/2004 περί εκλογής βουλευτών. Εισηγητής του υπήρξε ο Κώστας Σκανδαλίδης, ως υπουργός Εσωτερικών της τελευταίας κυβέρνησης Σημίτη.
Ο νόμος 3231 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 11 Φεβρουαρίου 2004, αλλά δεν ίσχυσε στις εκλογές του Μαρτίου του 2004. Αυτό οφείλεται στην πρόβλεψη του άρθρου 54 §1 του Συντάγματος: οι εκλογικοί νόμοι των βουλευτικών εκλογών ισχύουν από τις μεθεπόμενες εκλογές, εκτός εάν ψηφισθούν από τα 2/3 των βουλευτών. Ο συγκεκριμένος νόμος δε συγκέντρωσε τέτοια πλειοψηφία, αφού ψηφίσθηκε μόνο από τους βουλευτές του
και τον ανεξάρτητο Στ. Μάνο - η
. Οι υπόλοιποι 12 εκλέγονται από λίστα για όλη την επικράτεια και ονομάζονται
. Η Ελλάδα διαιρείται σε 57 εκλογικές περιφέρειες. Κάθε νομός αποτελεί μια εκλογική περιφέρεια με εξαίρεση τις περιοχές της Αττικής και της Θεσσαλονίκης, οι οποίες υποδιαιρούνται σε περισσότερες περιφέρειες: η Αττική σε Α' και Β' Αθηνών, Α' και Β' Πειραιώς και σε Περιφέρεια (Υπόλοιπο) Αττικής και η Θεσσαλονίκη σε Α' και Β' Θεσσαλονίκης.
Σύμφωνα με το εκλογικό σύστημα, για να εισέλθει ένας συνδυασμός ή ένας μεμονωμένος υποψήφιος στη Βουλή, πρέπει να έχει συγκεντρώσει τουλάχιστον 3% των εγκύρων ψήφων πανελλαδικά. Αν για παράδειγμα δώσουν 8.000.000 πολίτες έγκυρη ψήφο, θα πρέπει το κόμμα ή ο μεμονωμένος υποψήφιος να λάβει τουλάχιστον 240.000 ψήφους, προκειμένου να λάβει μέρος στην κατανομή των εδρών. Η ρύθμιση αυτή έχει σκοπό την αποφυγή του κατακερματισμού των βουλευτικών εδρών σε πολύ μικρά κόμματα και την ενίσχυση των μεγάλων κομμάτων, ώστε να σχηματίζεται ευκολότερα απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή.
Ο νόμος 3231/2004 εισάγει κατά τα λοιπά νέο σύστημα κατανομής των κοινοβουλευτικών εδρών σε όσους ξεπεράσουν αυτό το ποσοστό. Ως έγκυρες ψήφοι λογίζονται οι ψήφοι οι οποίες δεν είναι άκυρες (σημαδεμένες, μουντζουρωμένες, φάκελος χωρίς ψηφοδέλτιο κλπ.) ή λευκές. Ο αποκλεισμός των λευκών από τις έγκυρες ψηφους έγινε με μεταγενέστερο ερμηνευτικό νόμο, τον ν. 3434/2006, παρ'όλο που το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο με την 12/2005 απόφασή του είχε κρίνει κατά πλειοψηφία (6 προς 5) ότι η αντίστοιχη ρύθμιση του προηγούμενου νόμου ήταν αντισυνταγματική. Το δικαστήριο είχε κρίνει ότι η λευκή ψήφος διακρίνεται από την άκυρη και αποτελεί ενάσκηση του εκλογικού δικαιώματος, γι' αυτό και θα πρέπει να λαμβάνεται υπ' όψιν. Οι διατάξεις που ορίζουν ότι το εκλογικό μέτρο ευρίσκεται χωρίς να συμπεριληφθούν οι λευκές ψήφοι
. Η απόφαση αυτή πάντως ανέτρεπε προηγούμενες αποφάσεις τόσο του ίδιου του ΑΕΔ όσο και του Συμβουλίου της Επικρατείας, με τις οποίες η μη προσμέτρηση των λευκών κατά την εξεύρεση του εκλογικού μέτρου είχε κριθεί σύμφωνη με το Σύνταγμα
. Πιο συγκεκριμένα ο παρών εκλογικός νόμος προβλέπει τα εξής:
Ο νόμος περιλαμβάνει επίσης διατάξεις σχετικά με το τυπικό της διαδικασίας, τον αριθμό σταυρών προτίμησης, καθώς και τον τρόπο επανόδου στην υπηρεσία όσων δημοσίων υπαλλήλων παραιτούνται για να θέσουν υποψηφιότητα. Ορίζει ακόμα ότι σε περίπτωση διαδοχικών εκλογών, οι οποίες γίνονται πριν περάσουν 18 μήνες από τις προηγούμενες, αυτές δε θα γίνουν με σταυρό προτίμησης, αλλά με λίστα, όπως στις εκλογές του 1985.
Στη συνέχεια παρατίθεται ένα παράδειγμα εφαρμογής του Ν. 3231, εάν ίσχυε στις εθνικές εκλογές του 2004.
του ισχύοντος εκλογικού νόμου. Οι πληροφορίες προέρχονται από το
ΝΟΜΟΣ 3231/2004 ΦΕΚ 45/Α/11.2.2004
Εκλογή βουλευτών.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εκδίδομε τον ακόλουθο νόμο που ψήφισε η Βουλή:
Άρθρο 1
Εκλογικές Περιφέρειες
1. Περιφέρεια για την εκλογή βουλευτών ορίζεται ο νομός.
2. Κατ' εξαίρεση διαιρούνται:
α) Ο Νομός Αττικής σε πέντε (5) εκλογικές περιφέρειες, δηλαδή στις:
αα) Α' Εκλογική Περιφέρεια Αθηνών, που αποτελείται από το Δήμο Αθηναίων,
ββ) Β' Εκλογική Περιφέρεια Αθηνών, που αποτελείται από τους υπόλοιπους δήμους και κοινότητες, που περιλαμβάνονταν στην περιφέρεια του πρώην Δήμου Αθηναίων,
γγ) Α' Εκλογική Περιφέρεια Πειραιώς, που αποτελείται από το Δήμο Πειραιώς, το Δήμο Σπετσών και από τις επαρχίες Αίγινας, Κυθήρων, Τροιζηνίας και Ύδρας,
δδ) Β' Εκλογική Περιφέρεια Πειραιώς, που αποτελείται από τους υπόλοιπους δήμους και κοινότητες που περιλαμβάνονταν στην περιφέρεια του πρώην Δήμου Πειραιώς και τη Νήσο Σαλαμίνα και
εε) Εκλογική Περιφέρεια του Νομού Αττικής και
β) ο Νομός Θεσσαλονίκης σε δύο (2) εκλογικές περιφέρειες, δηλαδή στις:
αα) Α' Εκλογική Περιφέρεια Θεσσαλονίκης, που αποτελείται από τον πρώην Δήμο Θεσσαλονίκης, και
ββ) Β' Εκλογική Περιφέρεια Θεσσαλονίκης, που αποτελείται από το υπόλοιπο του Νομού Θεσσαλονίκης.
3. Οι εκλογικές περιφέρειες νοούνται με τα διοικητικά όρια τους που ισχύουν την 1η Ιανουαρίου 1985.
Άρθρο 2
Αριθμός υποψήφιων βουλευτών
Κάθε συνδυασμός μπορεί να περιλάβει αριθμό υποψήφιων βουλευτών ως τον αριθμό των βουλευτικών εδρών της εκλογικής περιφέρειας προσαυξημένο:
α) κατά δύο στις εκλογικές περιφέρειες όπου εκλέγονται από ένας έως και επτά βουλευτές,
β) κατά τρεις στις εκλογικές περιφέρειες όπου εκλέγονται από οκτώ έως και δώδεκα βουλευτές, και
γ) κατά τέσσερις στις εκλογικές περιφέρειες όπου εκλέγονται περισσότεροι από δεκατρείς βουλευτές.
Άρθρο 3
Σταυροί προτίμησης
Ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμηση του υπέρ υποψηφίων του συνδυασμού, σημειώνοντας στο ψηφοδέλτιο σταυρό προτίμησης παραπλεύρως του ονόματος τους, ως ακολούθως:
α) Στις εκλογικές περιφέρειες, όπου εκλέγονται από ένας ως και τρεις βουλευτές, έναν σταυρό.
β) Στις εκλογικές περιφέρειες, όπου εκλέγονται από τέσσερις ως και επτά βουλευτές, μέχρι δύο σταυρούς.
γ) Στις εκλογικές περιφέρειες, όπου εκλέγονται από οκτώ ως και δώδεκα βουλευτές, μέχρι τρεις σταυρούς, και
δ) στις εκλογικές περιφέρειες, όπου εκλέγονται περισσότεροι από δεκατρείς βουλευτές, μέχρι τέσσερις σταυρούς.
Άρθρο 4
Συγκέντρωση αποτελεσμάτων
1. Την επομένη της ψηφοφορίας αρχίζει από το αρμόδιο Πρωτοδικείο κάθε εκλογικής περιφέρειας η συγκέντρωση και η κατάταξη των αποτελεσμάτων της εκλογής.
2. Μόλις συγκεντρωθούν τα αποτελέσματα όλων των εφορευτικών επιτροπών της εκλογικής περιφέρειας, το Πρωτοδικείο προβαίνει σε αρίθμηση των ψήφων και συντάσσει τον πίνακα αποτελεσμάτων της παραγράφου 4.
3. Οι έδρες που παραχωρούνται σε κάθε συνδυασμό καταλαμβάνονται από τους υποψηφίους του κατά τη σειρά των σταυρών προτίμησης καθενός.
Αν σε δύο ή και περισσότερους συνδυασμούς ή μεμονωμένο υποψήφιο έχουν απομείνει ίσα υπόλοιπα εκλογικής δύναμης, ενεργείται μεταξύ αυτών κλήρωση από την Ανώτατη Εφορευτική Επιτροπή σε δημόσια συνεδρίαση και η έδρα που πλεονάζει αφαιρείται από το συνδυασμό, που το όνομα του βγήκε από την κληρωτίδα. Σε εκλογική περιφέρεια που εκλέγει έναν μόνο βουλευτή η έδρα παραχωρείται στο συνδυασμό ή στο μεμονωμένο υποψήφιο που έλαβε τη σχετική πλειοψηφία. Σε περίπτωση ισοψηφίας ενεργείται από την Ανώτατη Εφορευτική Επιτροπή κλήρωση μεταξύ των συνδυασμών που ισοψήφησαν και η έδρα παραχωρείται σε αυτόν που ευνοήθηκε από τον κλήρο.
Αν ισοψηφήσουν δύο ή περισσότεροι υποψήφιοι του ίδιου συνδυασμού και οι έδρες που παραχωρούνται είναι λιγότερες από τους υποψηφίους, το Πρωτοδικείο διενεργεί σε δημόσια συνεδρίαση κλήρωση μεταξύ τους και βουλευτές ανακηρύσσονται εκείνοι που κληρώθηκαν.
Κλήρωση για την κατανομή των εδρών διενεργείται και στην περίπτωση ισοψηφίας κομμάτων, συνασπισμών κομμάτων, ανεξάρτητων συνδυασμών ή μεμονωμένων υποψηφίων.
4. Το αρμόδιο Πρωτοδικείο, για την αντίστοιχη εκλογική περιφέρεια συντάσσει (σε συμβούλιο) τον πίνακα των αποτελεσμάτων της, ο οποίος περιέχει:
α. τον αριθμό των εγγεγραμμένων εκλογέων,
β. τον αριθμό των εκλογέων που ψήφισαν,
γ. τον αριθμό των εγκύρων ψηφοδελτίων,
δ. τον αριθμό των άκυρων ψηφοδελτίων,
ε. τον αριθμό των λευκών ψηφοδελτίων, και
στ. τον αριθμό των εγκύρων ψηφοδελτίων που έλαβε κάθε συνδυασμός και κάθε μεμονωμένος υποψήφιος.
Στον πίνακα προτάσσονται οι συνδυασμοί των κομμάτων, κατά τη σειρά της εκλογικής τους δύναμης, και ακολουθούν οι συνδυασμοί των συνασπισμών κομμάτων, οι συνδυασμοί των ανεξαρτήτων και οι μεμονωμένοι υποψήφιοι. Στο κάτω μέρος του αναγράφονται ολογράφως τα παραπάνω στοιχεία και ο πίνακας υπογράφεται από τον Πρόεδρο, τα μέλη και τον γραμματέα του Πρωτοδικείου.
5. Κατά την κατάρτιση του πίνακα μπορεί να παρίσταται ένας εκπρόσωπος κάθε συνδυασμού ή μεμονωμένου υποψηφίου.
6. Ο Πρόεδρος του Πρωτοδικείου αποστέλλει αμέσως επικυρωμένο αντίγραφο του πίνακα των αποτελεσμάτων στον Υπουργό Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης.
7. Με βάση τους πίνακες η Ανώτατη Εφορευτική Επιτροπή κατανέμει τις έδρες σύμφωνα με την πρόβλεψη του άρθρου 9.
Άρθρο 5
Συμμετοχή στην κατανομή εδρών
Στην κατανομή των εδρών των εκλογικών περιφερειών, καθώς και των εδρών επικρατείας συμμετέχουν οι συνδυασμοί κομμάτων, οι συνδυασμοί συνασπισμών κομμάτων, οι συνδυασμοί ανεξαρτήτων, καθώς και οι μεμονωμένοι υποψήφιοι που συγκεντρώνουν στην επικράτεια ποσοστό εγκύρων ψηφοδελτίων τουλάχιστον ίσο με το τρία τοις εκατό (3%) του συνόλου των εγκύρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στην επικράτεια όλοι οι εκλογικοί σχηματισμοί.
Άρθρο 6
Καθορισμός των εδρών κάθε εκλογικού σχηματισμού στην επικράτεια
1. Για τον καθορισμό των εδρών που δικαιούται κάθε εκλογικός σχηματισμός, το σύνολο των ψήφων που συγκέντρωσε στην επικράτεια πολλαπλασιάζεται με τον αριθμό 260 και το γινόμενο τους διαιρείται με το άθροισμα των εγκύρων ψηφοδελτίων που συγκέντρωσαν στην επικράτεια όσοι σχηματισμοί συμμετέχουν στην κατανομή των εδρών, σύμφωνα με το άρθρο 5. Οι έδρες που δικαιούται κάθε σχηματισμός στην επικράτεια είναι το ακέραιο μέρος του πηλίκου της διαίρεσης.
Αν το άθροισμα των ως άνω ακέραιων μερών των πηλίκων υπολείπεται του αριθμού 260, τότε παραχωρείται κατά σειρά ανά μία έδρα και ως τη συμπλήρωση αυτού του αριθμού στους σχηματισμούς, των οποίων τα πηλίκα εμφανίζουν τα μεγαλύτερα δεκαδικά υπόλοιπα.
2. Στον εκλογικό σχηματισμό που συγκέντρωσε το μεγαλύτερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων στο σύνολο της επικράτειας παραχωρούνται, επιπλέον των εδρών που λαμβάνει σύμφωνα με την παρ. 1, σαράντα (40) ακόμη έδρες, οι οποίες προέρχονται από εκλογικές περιφέρειες στις οποίες έχουν παραμείνει αδιάθετες έδρες μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας που προβλέπεται στο άρθρο 8.
3. Αν ένας εκλογικός σχηματισμός δικαιούται, κατ' εξαίρεση, σύμφωνα με τα άρθρα 6 και 7, περισσότερες έδρες από όσες του αναλογούν κατά την παρ. 1 του παρόντος άρθρου, ο συνολικός αριθμός τους αναπροσαρμόζεται, προκειμένου να λάβει τελικά τις έδρες που προκύπτουν από την εφαρμογή των άρθρων 7 και 8.
Στην περίπτωση αυτή μειώνεται αντίστοιχα ο αριθμός των εδρών που καταλαμβάνει ο πρώτος κατά σειρά σε έγκυρα ψηφοδέλτια εκλογικός σχηματισμός.
Άρθρο 7
Κατανομή εδρών επικρατείας
1. Για την κατανομή των εδρών επικρατείας ως εκλογικό μέτρο λαμβάνεται το ακέραιο μέρος του πηλίκου που προκύπτει από τη διαίρεση του συνόλου των εγκύρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στην επικράτεια όλοι οι εκλογικοί σχηματισμοί, που συμμετέχουν στην κατανομή των εδρών σύμφωνα με το άρθρο 5, δια του αριθμού των βουλευτών επικρατείας.
2. Ο αριθμός των βουλευτών επικρατείας που αναδεικνύουν όσοι συμμετέχουν στην κατανομή εδρών προκύπτει από το ακέραιο μέρος του πηλίκου της διαίρεσης του συνόλου των εγκύρων ψηφοδελτίων, που έλαβαν στην επικράτεια, δια του εκλογικού μέτρου.
3. Αδιάθετες έδρες επικρατείας κατανέμονται ανά μία σε όσους έχουν το μεγαλύτερο αχρησιμοποίητο υπόλοιπο, αρχίζοντας από το συνδυασμό με το μεγαλύτερο υπόλοιπο.
Άρθρο 8
Κατανομή των 248 εδρών στις εκλογικές περιφέρειες
1. Για την κατανομή των εδρών σε κάθε εκλογική περιφέρεια ως εκλογικό μέτρο λαμβάνεται το ακέραιο μέρος του πηλίκου που προκύπτει από τη διαίρεση του συνόλου των εγκύρων ψηφοδελτίων που έλαβαν μέρος στις εκλογές, ανεξάρτητα από τη συμμετοχή τους στην κατανομή του άρθρου 5, δια του αριθμού των εδρών της.
Για τον καθορισμό των εδρών που δικαιούται κάθε εκλογικός σχηματισμός σε κάθε εκλογική περιφέρεια διαιρείται το σύνολο των εγκύρων ψηφοδελτίων, που έλαβε στην περιφέρεια ο εν λόγω σχηματισμός, δια του εκλογικού μέτρου. Οι έδρες του στην εκλογική περιφέρεια είναι το ακέραιο μέρος του πηλίκου της παραπάνω διαίρεσης.
2. Εκλογικός σχηματισμός που έχει στους συνδυασμούς του λιγότερους υποψηφίους από τις έδρες που δικαιούται, σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, στην εκλογική περιφέρεια καταλαμβάνει τόσες έδρες όσοι είναι οι υποψήφιοι του. Οι έδρες που δεν του προσκυρώνονται γι' αυτόν το λόγο κατανέμονται σύμφωνα με τις παραγράφους 3 και 4.
Η έδρα των μονοεδρικών εκλογικών περιφερειών καταλαμβάνεται από τον εκλογικό σχηματισμό που συμμετέχει στην κατανομή των βουλευτικών εδρών σύμφωνα με το άρθρο 5 και έχει λάβει τα περισσότερα έγκυρα ψηφοδέλτια στην εκλογική αυτή περιφέρεια.
3. Για την κατανομή τυχόν αδιάθετων εδρών υπολογίζεται η διαφορά των εδρών που έχουν διατεθεί, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους και το άρθρο 7, από τις έδρες που δικαιούται, σύμφωνα με το άρθρο 6. Στη συνέχεια υπολογίζονται τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα ψήφων των εκλογικών σχηματισμών σε κάθε εκλογική περιφέρεια εκτός από τις μονοεδρικές. Το υπόλοιπο αυτό είναι η διαφορά του γινομένου των εδρών που κατέλαβαν οι παραπάνω σχηματισμοί στην εκλογική περιφέρεια επί το εκλογικό της μέτρο από το σύνολο των ψήφων που έλαβαν στην ίδια εκλογική περιφέρεια.
4. Τυχόν αδιάθετες έδρες διεδρικών και τριεδρικών εκλογικών περιφερειών διατίθενται, κατά σειρά και ανά μία, στον εκλογικό σχηματισμό που εμφανίζει σε καθεμία από αυτές τα μεγαλύτερα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα.
Εάν σε κάποιο εκλογικό σχηματισμό διατεθούν συνολικά περισσότερες έδρες από όσες δικαιούται, σύμφωνα με το άρθρο 6 του παρόντος νόμου, οι πλεονάζουσες αφαιρούνται, ανά μια, από τις τριεδρικές περιφέρειες και αν υπάρξει ανάγκη από τις διεδρικές, στις οποίες εμφανίζει τα μικρότερα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα.
5. Οι εκλογικές περιφέρειες που εξακολουθούν να έχουν αδιάθετες έδρες διατάσσονται κατά φθίνουσα σειρά, με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα του εκλογικού σχηματισμού με το μικρότερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων στην επικράτεια που δικαιούται έδρα σύμφωνα με το άρθρο 5. Στον εκλογικό σχηματισμό που έχει το μικρότερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων στην επικράτεια παραχωρείται ανά μία έδρα από καθεμία από αυτές τις εκλογικές περιφέρειες και ως τη συμπλήρωση του αριθμού των εδρών που ο εκλογικός σχηματισμός δικαιούται, σύμφωνα με το άρθρο 6.
Αν πάλι παραμείνουν αδιάθετες έδρες, η διαδικασία του προηγούμενου εδαφίου εφαρμόζεται διαδοχικά για όλους τους εκλογικούς σχηματισμούς που συμμετέχουν σε αυτή, αρχίζοντας από όποιον συγκέντρωσε το μικρότερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων σε όλη την επικράτεια προς αυτόν με τον αμέσως μεγαλύτερο.
Άρθρο 9
Ανώτατη Εφορευτική Επιτροπή
Η Ανώτατη Εφορευτική Επιτροπή, με βάση τους πίνακες αποτελεσμάτων των οικείων Πρωτοδικείων, καταρτίζει το γενικό οριστικό πίνακα αποτελεσμάτων των εκλογών σε ολόκληρη την επικράτεια, διενεργεί όσα ορίζονται στις διατάξεις των άρθρων 5 έως και 8 του νόμου αυτού και αποφασίζει για την κατανομή των εδρών στους εκλογικούς σχηματισμούς.
Άρθρο 10
Σε περίπτωση που οι βουλευτικές εκλογές διενεργούνται μέσα σε δεκαοκτώ μήνες από τις προηγούμενες, δεν εφαρμόζονται για τις εκλογές αυτές οι περί εκλογής βουλευτών με σταυρό προτιμήσεως διατάξεις του Π.Δ. 265/1989, αλλά οι περί σειράς καταλήψεως εδρών διατάξεις (λίστα) του Π.Δ. 152/1985, που επαναφέρονται σε ισχύ και εφαρμόζονται κάθε φορά για την περίπτωση αυτή.
Άρθρο 11
Καταργούμενες διατάξεις
Από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου καταργούνται οι διατάξεις των άρθρων 1, 3 παρ. 5 και 6, 34 παρ. 6, 65 παρ. 7, 88, 89, 90, 91 παρ. 2 του Π.Δ. 55/1999 (ΦΕΚ78 Α').
Άρθρο 12
1. Οι παράγραφοι 5 και 5α του άρθρου 18 του Ν. 1735/1987 (ΦΕΚ195 Α'), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, αντικαθίστανται ως ακολούθως:
«5. Δημόσιοι πολιτικοί υπάλληλοι, που παραιτούνται υποχρεωτικά σύμφωνα με την ισχύουσα εκλογική νομοθεσία, για να ανακηρυχθούν υποψήφιοι σε οποιεσδήποτε εκλογές, εάν δεν εκλεγούν, επανέρχονται στην ενεργό υπηρεσία μετά την περάτωση της διαδικασίας ανακήρυξης των εκλεγομένων ή, εάν εκλεγούν, από τη λήξη της θητείας τους για οποιονδήποτε λόγο. Η επάνοδος συντελείται, αυτοδικαίως, με μόνη την υποβολή σχετικής αίτησης από τον ενδιαφερόμενο στην υπηρεσία και στη θέση από την οποία είχε παραιτηθεί. Αν η υπηρεσία αυτή δεν υφίσταται κατά το χρόνο της επανόδου, η αίτηση υποβάλλεται στην υπηρεσία όπου έχουν μεταφερθεί οι υπάλληλοι της υπηρεσίας εκείνης. Η αίτηση υποβάλλεται μέσα σε αποκλειστική προθεσμία τριών μηνών από την ανακήρυξη των βουλευτών ή από τη λήξη, για οποιονδήποτε λόγο, της θητείας τους. Αν δεν υπάρχει κενή θέση, ο υπάλληλος επανέρχεται ως υπεράριθμος και καταλαμβάνει αυτοδικαίως την πρώτη θέση που θα κενωθεί στον κλάδο του.
Τα παραπάνω πρόσωπα, μέχρι να εκλεγούν ή, εφόσον δεν εκλεγούν, μέχρι να επανέλθουν στην υπηρεσία τους, ασφαλίζονται για υγειονομική περίθαλψη στο φορέα ασφάλισης που ήσαν ασφαλισμένοι πριν την παραίτηση τους, καταβάλλοντος οι ίδιοι τις προβλεπόμενες εισφορές ασφαλισμένου και εργοδότη επί των αποδοχών που είχαν κατά το χρόνο της παραίτησης τους.
5.α. Δημοτικοί ή κοινοτικοί υπάλληλοι, καθώς και υπάλληλοι των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, που παραιτούνται, υποχρεωτικώς, σύμφωνα με την ισχύουσα, κατά περίπτωση, εκλογική νομοθεσία, επανέρχονται αυτοδικαίως στην ενεργό υπηρεσία, εάν δεν εκλεγούν ή λήξει, σε περίπτωση εκλογής τους, για οποιονδήποτε λόγο η θητεία τους.
Η αίτηση υποβάλλεται μέσα σε αποκλειστική προθεσμία τριών μηνών από την ανακήρυξη των επιτυχόντων ή τη λήξη της θητείας.
Οι λοιπές ρυθμίσεις της προηγούμενης παραγράφου εφαρμόζονται αναλόγως και για τους δημοτικούς και κοινοτικούς υπαλλήλους».
2. Η παράγραφος 7 του άρθρου 18 του Ν. 1735/1987 καταργείται, οι δε παράγραφοι 8, 9, 10 και 11 του ίδιου άρθρου αναριθμούνται σε 7, 8, 9 και 10.
Άρθρο 13
1. Εκλογείς, οι οποίοι δεν έχουν αποστερηθεί του εκλογικού δικαιώματος και δεν περιλαμβάνονται, εξ οιασδήποτε άλλης αιτίας, στους εκλογικούς καταλόγους, ασκούντα εκλογικό τους δικαίωμα, μέχρι το πέρας διεξαγωγής της ψηφοφορίας, σε οποιοδήποτε εκλογικό τμήμα του δήμου ή της κοινότητας στα δημοτολόγια ή τα μητρώα αρρένων, των οποίων είναι, αντιστοίχως, εγγεγραμμένοι.
2. Για το σκοπό αυτόν προσκομίζεται στην οικεία Εφορευτική Επιτροπή πιστοποιητικό από το οποίο προκύπτει η εγγραφή τους στα δημοτολόγια ή μητρώα αρρένων, υπογεγραμμένο από το δήμαρχο, τον πρόεδρο της κοινότητας ή τα εξουσιοδοτημένα από αυτούς όργανα.
3. Προϋπόθεση για τη χορήγηση του πιστοποιητικού της προηγούμενης παραγράφου είναι η διαπίστωση από τους ανωτέρω ότι ο αιτών τη χορήγηση του δεν περιλαμβάνεται στους εκλογικούς καταλόγους οποιουδήποτε άλλου δήμου ή κοινότητας της χώρας. Σε περίπτωση τεχνικής αδυναμίας, η ανωτέρω διαπίστωση πραγματοποιείται με τη συνδρομή του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης.
4.α. Μετά την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος, τα στοιχεία των πιο πάνω εκλογέων προστίθενται στον εκλογικό κατάλογο του εκλογικού τμήματος που ψήφισαν.
β. Η οριστική καταχώριση τους στους εκλογικούς καταλόγους και η απόδοση του Ειδικού Εκλογικού Αριθμού συντελείται κατά την πρώτη αναθεώρηση τους από το Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, με βάση σχετική κατάσταση, που αποστέλλεται από τον οικείο δήμο ή κοινότητα, εντός δύο μηνών από τη διενέργεια των εκλογών.
5. Εάν χορηγηθεί το ανωτέρω πιστοποιητικό χωρίς τη συνδρομή των προϋποθέσεων των παραγράφων 2 και 3 του παρόντος άρθρου, οι δήμαρχοι, οι πρόεδροι κοινοτήτων και τα εξουσιοδοτημένα από αυτούς όργανα ευθύνονται για παράβαση καθήκοντος, σύμφωνα με το άρθρο 259 του Ποινικού Κώδικα.
6. Θέματα τεχνικού ή διαδικαστικού χαρακτήρα, για την εφαρμογή του παρόντος είναι δυνατόν να ρυθμίζονται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Άρθρο 14
Η ισχύς του παρόντος νόμου αρχίζει από τη δημοσίευση του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός των διατάξεων που αναφέρονται στο εκλογικό σύστημα, η ισχύς των οποίων αρχίζει μετά το πέρας των επόμενων εκλογών.
Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεση του ως νόμου του Κράτους.
Περιβάλλον προστασίας στα μεγάλα κόμματα εξασφαλίσει ο εκλογικός νόμος που θα εφαρμοστεί στις επερχόμενες εκλογές. Την ίδια ώρα προκαλείται ακόμη μεγαλύτερη σύγχυση στους ψηφοφόρους, οι οποίοι ακόμη και αν θελήσουν να «τιμωρήσουν» τα κόμματα εξουσίας, θα υποχρεωθούν από τον ισχύοντα νόμο Παυλόπουλου να τα υποστηρίξουν, προσφέροντάς τους ακόμη και μια εύκολη αυτοδυναμία. Ο ισχύων εκλογικός νόμος ψηφίστηκε το 2004 με εισηγητή τον Κώστα Σκανδαλίδη. Το 2006 έρχεται ένα νέος ερμηνευτικός νόμος του Προκόπη Παυλόπουλου που προσθέτει σημαντικά στοιχεία στον ήδη υπάρχοντα. Η ουσία είναι ότι η πολιτική πραγματικότητα έχει αλλάξει και ότι ο υπάρχων νόμος δεν έχει προβλέψει αυτή την αλλαγή. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να χαρακτηρίζεται σε κάποια σημεία αντισυνταγματικός ή και ακραία δυσαναλογικός.
Το bonus των 50 εδρών
Όπως προβλέπει ο εκλογικός νόμος το κόμμα που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό λαμβάνει ως πριμ 50 έδρες με στόχο την επίτευξη κοινοβουλευτικής αυτοδυναμίας. Όπως δηλώνει στο www.koutipandoras.gr o συνταγματολόγος κ Χρυσόγονος «εδώ ανακύπτει για πρώτη φορά αντισυνταγματικότητα του εκλογικού συστήματος» και εξηγεί ότι, « εάν μεν υπάρχει ένα κόμμα το οποίο βρίσκεται κοντά στο όριο της αυτοδυναμίας (40%-50%) και το ‘πριμ’ το βοηθάει να την αποκτήσει, δικαιολογείται. Αν όμως το πρώτο κόμμα συγκεντρώσει 20%- 25% τότε όχι μονό δεν εξυπηρετείται ο στόχος της κυβερνητικής σταθερότητας, αλλά αντιθέτως απομακρύνεται σχηματισμός βιώσιμης κυβέρνησης». Όπως εξηγεί ο κ Χρυσόγονος «ενδέχεται το πρώτο κόμμα να μην μπορεί ή να μην θέλει να συγκλίνει με τα αλλά κόμματα ώστε να σχηματίσει βιώσιμη κυβέρνηση, ενώ αντιθέτως τα υπόλοιπα κόμματα με την ένωση τους να μπορούν. Το γεγονός αυτό αποτελεί παραβίαση της ισοδυναμίας της ψήφου». Για πραξικοπηματικό νόμο με σκοπό να σχηματιστεί κυβέρνηση κάνει λόγο ο κ Βερναρδάκης Χριστόφορος Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημώνκαι εξηγεί ότι «ο συγκεκριμένος νόμος μας έχει μείνει από το παρελθόν». Τότε δηλαδή που το πρώτο κόμμα συγκέντρωνε ποσοστά που πλησίαζαν την αυτοδυναμία. «Σε αυτή την πολιτική και κοινωνική κατάσταση ο εκλογικός νόμος θα έπρεπε να είναι περισσότερο αναλογικός ώστε να βοηθάει τις κυβερνήσεις συνεργασίας». Με λίγα λόγια, όπως εξηγεί ο κ Βερναρδάκης, αν το πρώτο κόμμα λάβει το 25% των εγκύρων ψήφων και συνεργαστεί με ένα κόμμα που έχει λάβει το 12% τότε αυτομάτως αποκτά την αυτοδυναμία που αναζητά και κυβερνά την χώρα.
Ο μύθος των λευκών ψήφων
Σε ομαδικό mail που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι εάν ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών ψηφίζει λευκό τότε ακυρώνεται η εκλογική διαδικασία. Το ενδεχόμενο αυτό δεν έχει καμιά απολύτως βάση.
Διαβάστε τι αναφέρει ακριβώς ο εκλογικός νόμος για τα λευκά:
Ο αποκλεισμός των λευκών από τις έγκυρες ψηφους έγινε με μεταγενέστερο ερμηνευτικό νόμο, τον ν. 3434/2006, παρ’όλο που το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο με την 12/2005 απόφασή του είχε κρίνει κατά πλειοψηφία (6 προς 5) ότι η αντίστοιχη ρύθμιση του προηγούμενου νόμου ήταν αντισυνταγματική. Το δικαστήριο είχε κρίνει ότι η λευκή ψήφος διακρίνεται από την άκυρη και αποτελεί ενάσκηση του εκλογικού δικαιώματος, γι’ αυτό και θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν. Οι διατάξεις που ορίζουν ότι το εκλογικό μέτρο ευρίσκεται χωρίς να συμπεριληφθούν οι λευκές ψήφοι «θίγουν τον πυρήνα της λαϊκής κυριαρχίας και την ισότητα της ψήφου και είναι αντίθετες προς τις [...] συνταγματικές διατάξεις». Η απόφαση αυτή πάντως ανέτρεπε προηγούμενες αποφάσεις τόσο του ίδιου του ΑΕΔ όσο και του Συμβουλίου της Επικρατείας, με τις οποίες η μη προσμέτρηση των λευκών κατά την εξεύρεση του εκλογικού μέτρου είχε κριθεί σύμφωνη με το Σύνταγμα. Με λίγα λόγια σε καμία περίπτωση το μεγάλο ποσοστό λευκών δεν ακυρώνει την εκλογική διαδικασία, αντιθέτως αυτά υπολογίζονται ως άκυρα οπότε δεν αποτελεί ενάσκηση του εκλογικού δικαιώματος. Ετσι ούτε η λευκή ψήφος θα αποτελέσει μέσο αντίδρασης των ψηφοφόρων απέναντι στα μεγάλα κόμματα καθώς χαρακτηρίζεται ως χαμένη ψήφος. Όπως εξηγεί ο κ. Χρυσόγονος, «το εκλογικό αποτέλεσμα διεξάγεται με βάση τις έγκυρες ψήφους. Το λευκό και το άκυρο κατ’ αποτέλεσμα εξομοιώνεται στην αποχή, οπότε όσο μεγάλο και αν είναι το ποσοστό τους δεν παίζει κανένα ρόλο στο εκλογικό αποτέλεσμα».
Η «χαμένη» ψήφος
Η τάση των τελευταίων μηνών, με αφορμή την πολιτική και οικονομική κατάσταση της χώρας, να δοθεί ψήφος εμπιστοσύνης, αλλά και διαμαρτυρίας μαζικά στα μικρά κόμματα, αλλά και στα πρωτοεμφανιζόμενα κόμματα, είναι, όπως αποδεικνύεται, παγίδα. Σε αυτή την περίπτωση ο συνταγματολόγος κ Χρυσόγoνος αναφέρει ότι «το κάθε κόμμα παίρνει τόσες έδρες όσες αντιστοιχούν στο ποσοστό του, επί του συνόλου των εγκύρων ψήφων που έλαβαν τα κόμματα που υπερέβησαν το 3%» και εξηγεί «όσο μεγαλύτερη είναι η αναντιπροσώπευτη ψήφος τόσο περισσότερο ευνοούνται τα κόμματα που υπερέβησαν αυτό ποσοστό του 3%». Με αυτή την λογική η ψήφος που πηγαίνει σε κόμματα που δεν προβλέπεται να λάβουν το 3% (τη βάση για την είσοδο στη Βουλή) χαρακτηρίζεται από τον συνταγματολόγο «χαμένη ψήφος». Με λίγα λόγια, αν το 5% των πολιτών αποφασίσουν να ψηφίσουν κόμματα που είτε δεν προβλέπεται να «πιάσουν» 3%, είτε προβλέπεται αλλά τελικά δεν θα τα καταφέρουν, τότε το πρώτο κόμμα θα είναι αυτοδύναμο αν έχει μόνο 38%. Σε περίπτωση που το 20% των πολιτών ψηφίσουν κόμματα που δεν θα φτάσουν το 3% τότε οι 250 έδρες μοιράζονται στο υπόλοιπο 80%, οπότε το πρώτο κόμμα θα έχει αυτοδυναμία με ακόμα μικρότερο ποσοστό σχεδόν στο 30% με 32% και λαμβάνοντας και το πριμ των 50 εδρών θα συγκεντρώσει τις 150 έδρες και θα μπορεί να κυβερνήσει.
Να σημειωθεί ότι αυτός ο εκλογικός νόμος μπορεί να αλλάξει και να ισχύσει ακόμα και στις επερχόμενες εκλογές με την προϋπόθεση ότι θα τον ψηφίσουν τουλάχιστον 200 βουλευτές. Σε περίπτωση που τον νόμο τον στήριζαν λιγότεροι από 200 τότε θα ίσχυε στις επόμενες εκλογές.
ΚΟΥΤΙ ΠΑΝΔΩΡΑΣ
